CUD NAD WISŁĄ

Cud nad Wisłą (1921) reż. Ryszard Bolesławski
Jest zima 1919 roku. We wsi Kręzy nad Bugiem trwają przygotowania do wieczerzy wigilijnej. W chacie bogatego gospodarza Macieja Wierunia (Edmund Gasiński) jego córka Krysta (Jadwiga Smosarska) krząta się przy świątecznym stole. Niebawem w obejściu zjawia się młody dziedzic Jerzy Granowski (Jerzy Leszczyński), zakochany w Kryście od czasu gdy ta przed laty wychowywała się w majątku jego rodziców. Młodzi wraz z bratem Krysty, Michałem (Bogusław Samborski), wyruszają z szopką do dworu połamać się wigilijnym opłatkiem. Życie w oddalonej od świata wiosce toczy się spokojnie i monotonnie, gdy tymczasem przez Kresy wschodnie przetacza się front wojny polsko-rosyjskiej. Na wiosnę w Kręzach pojawiają się bolszewicy, którzy zajmują dwór państwa Granowskich, a w okolicy toczą się walki Wojska Polskiego z Armią Czerwoną. Niebawem front przesuwa się w kierunku Warszawy…

Zrealizowany z rozmachem, składający się pierwotnie z dwóch serii, dramat patriotyczny, ilustrujący epizody wojny polsko-bolszewickiej. Film, sprawnie zrealizowany przez aktora i reżysera słynnego MChATu, a później uznanego twórcę hollywoodzkiego, powstał na zamówienie Wydziału Propagandy Ministerstwa Spraw Wojskowych. Ze względu na aktualny i budzący żywe emocje temat i doborową obsadę aktorską obraz cieszył się bardzo dużym powodzeniem wśród polskich widzów. Akcja filmu rozpoczyna się w wigilijny wieczór 1919 roku na wschodnich kresach Rzeczypospolitej w dworku rodu Granowskich. W spokojne życie bohaterów opowieści wdziera się wojna z bolszewickim najeźdźcą. Po wielu dramatycznych perypetiach, w wyniku zwycięskiego natarcia wojsk polskich z sierpnia 1921 roku, dochodzi do zasadniczego przełomu w przebiegu wojny. Po jej zakończeniu zakochane pary mogą wreszcie stanąć na ślubnym kobiercu. Sekwencje końcowe zawierają dokumentalny zapis wręczenia Józefowi Piłsudskiemu buławy marszałkowskiej w dniu 14 listopada 1920 r.